Dieta refluksowa – co można jeść przy refluksie?

Dieta przy refluksie stanowi najważniejszy element walki z chorobą. W społeczeństwach krajów rozwiniętych choroba refluksowa jest często spotykanym schorzeniem. Wysoko przetworzone produkty, nieprzywiązywanie wagi do jakości spożywanego pokarmu, jedzenie „w biegu” – to tylko niektóre z przyczyn występowania dolegliwości. Jakie są podstawowe założenia diety przy refluksie?

Co to jest refluks?

Dieta refluksowa powinna być skomponowana na podstawie dozwolonych w jadłospisie produktów, które będą łagodzić objawy i wpływać na poprawę samopoczucia osoby dotkniętej schorzeniem. Zanim odpowiemy na pytanie, co jeść przy refluksie, wyjaśnimy, czym właściwie jest refluks.

Refluks żołądkowo-przełykowy (Gastro Esophagel Reflux Disease-GERD) to zarzucanie treści żołądkowej do przełyku. Refluksowi towarzyszą zwykle nieprzyjemne dolegliwości takie jak pieczenie w przełyku, zgaga i kwaśne odbijanie.

Działanie kwaśnej treści może powodować podrażnienia i uszkodzenie błony śluzowej przełyku. Choroba refluksowa może mieć postać nadżerkową. W obrazie klinicznym obserwuje się wówczas ubytki nabłonka przełyku. Powikłaniem choroby refluksowej jest stan zapalny.

Jeżeli epizody cofania treści żołądkowej występują rzadko i są krótkotrwałe, mamy do czynienia z refluksem fizjologicznym. Nie dochodzi wówczas do uszkodzenia nabłonka, a przewód pokarmowy szybko jest oczyszczany z kwaśnej treści. 

Do cofania się treści pokarmowej dochodzi najczęściej po zjedzeniu obfitego i tłustego posiłku, dlatego dieta przy refluksie ma kluczowe znaczenie dla łagodzenia objawów choroby. 

Wpływ diety na refluks.

Dieta na refluks powinna opierać się o szereg zasad, które będą wpływać nie tylko na łagodzenie objawów, ale także zakładać wyeliminowanie przyczyn powstawania refluksu żołądkowo-przełykowego. Szczególnie jeśli te związane są ze stylem życia oraz sposobem żywienia.  

Przyczyny refluksu mogą mieć podłoże anatomiczno-fizjologiczne, które są wywołane m.in. zaburzeniami czynności motorycznej lub obniżonym ciśnieniem dolnego zwieracza przełyku.

Czytaj również: Ile kalorii dziennie spożywać – jak obliczyć zapotrzebowanie kaloryczne?

Refluks bardzo często towarzyszy kobietom w ciąży, stąd dieta ciężarnych powinna eliminować produkty pobudzające wydzielanie kwasu solnego. Ze względu na zwiększone ciśnienie jamy brzusznej – treść żołądkowa jest wypychana do przełyku, powodując nieprzyjemną kwaśność w jamie ustnej. Podobny mechanizm, który związany jest z zarzucaniem treści pokarmowych do przełyku, występuje u osób otyłych. W ich przypadku dieta refluksowa powinna być jednocześnie dietą redukcyjną. W jej zaplanowaniu pomocny będzie kalkulator BMI, który pozwala obliczyć prawidłową masę ciała.

Na powstawanie refluksu wpływa także spożywanie alkoholu oraz picie kawy, gdyż etanol i kofeina bardzo silnie stymulują wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Dodatkowo alkohol wykazuje działanie drażniące na błonę śluzową żołądka i przełyku. Na nasilenie objawów refluksu żołądkowo-przełykowego będzie oddziaływać palenie tytoniu oraz przyjmowanie niektórych leków.

Na jakie dolegliwości pomaga dieta refluksowa?

Dieta antyrefluksowa ma na celu zaspokojenie zapotrzebowania na wszystkie składniki pokarmowe, witaminy i minerały przy eliminacji produktów, które mogą wywoływać objawy refluksu żołądkowo-przełykowego.

Objawy choroby refluksowej:

• zarzucanie treści żołądkowej do przełyku;
• uczucie zgagi;
• kwaśne odbijania;
• pieczenie w nadbrzuszu;
• ból brzucha;
• ból gardła;
• chrypka;
• bolesność podczas połykania;
• napadowy kaszel nocny;
• nudności i wymioty. 

Leczenie choroby refluksowej polega na wyciszeniu stanu zapalnego, złagodzeniu objawów objawów oraz powinno zapobiegać nawrotom. Istotną rolę w profilaktyce choroby refluksowej odgrywa styl życia oraz wdrożenie zasad diety refluksowej.

Leczenie farmakologiczne stosuje się, kiedy objawy nie ustępują po wprowadzeniu diety antyrefluksowej. Lekarz wówczas przepisuje preparaty blokujące receptory histaminowe, zmniejszające wydzielanie kwasu solnego, działające neutralizująco na sok żołądkowy. W poważnych stadiach choroby refluksowej przeprowadzana jest interwencja chirurgiczna.   

Dieta przy refluksie żołądka – zalecenia żywieniowe

Dieta w refluksie żołądkowo-przełykowym to dieta łatwostrawna, która będzie miała na celu ograniczenie nadmiernego wydzielanie kwasu solnego i neutralizowanie soku żołądkowego. Jadłospis przy refluksie powinien składać się z pięciu lub sześciu niewielkich objętościowo posiłków. Zbyt duże porcje powodują rozciąganie się żołądka, wpływają na osłabienie napięcia dolnego zwieracza przełyku i tym samym zarzucanie kwaśnej treści. Przed planowaniem swojego codziennego menu warto skorzystać z kalkulatora kalorii, pozwalającego obliczyć dzienne zapotrzebowanie energetyczne.

Czytaj również:  Pięć posiłków dziennie – czy to optymalna ilość?

Dieta przy refluksie żołądka – tego unikaj:

• produkty kwaśne, owoce cytrusowe, kiszonki;
• kawa naturalna;
• alkohol;
• kakao;
• czekolada i wyroby czekoladowe;
• napoje gazowane;
• ostre przyprawy;
• wywary z mięsa i kości, kostki bulionowe.

Produkty, potrawy oraz użyte techniki kulinarne mają minimalizować drażnienie mechaniczne, termiczne i chemiczne powierzchni błony śluzowej przełyku i żołądka. Przygotowanie potraw powinno mieć na celu wysoką strawność i łatwą przyswajalność składników odżywczych występujących w pożywieniu. Właściwa w diecie refluksowej obróbka termiczna to gotowanie, gotowanie na parze i duszenie. Należy unikać smażenia, pieczenia w tłuszczu. Z kolei konsystencja papkowata potraw, eliminuje żucie i formowanie kęsów pokarmowych i tym samym nie dochodzi do wzmożonego wydzielania soku żołądkowego. 

Co jeść przy refluksie żołądkowym?

Jadłospis diety refluksowej powinien zapewnić wartościowe źródło białka, tłuszczów i węglowodanów. Skorzystaj z poniższych wskazówek, aby lepiej komponować swoje posiłki.

• Dieta przy refluksie a białko

Zaleca się zwiększenie dobowego spożycia białka do około 1,2 grama na kilogram masy ciała. Pełnowartościowe białko pochodzące z produktów mlecznych, chudego mięsa, ryb i jaj będzie wiązać nadmiar kwasu solnego w żołądku. Z diety przy refluksie należy wykluczyć tłuste gatunki mięs.

• Dieta refluksowa a tłuszcze 

Dieta antyrefluksowa, mimo założenia, że jest dietą lekkostrawną, powinna uwzględniać zdrowe źródła tłuszczów. Tłuszcze będą hamować wydzielanie kwasu solnego i obniżają motorykę żołądka, stąd ich zawartość w bilansie energetycznym ma być ustalona na poziomie około 30%. Przy refluksie żółciowym zaleca się spożywanie tłuszczów roślinnych jedno i wielonienasyconych (oleje roślinne, oliwa z oliwek), przy ograniczeniu tłuszczów zwierzęcych.

• Dieta antyrefluksowa a węglowodany

Węglowodany przy refluksie żołądkowo-przełykowym powinny być dobierane według zasad komponowania diety łatwostrawnej.

Zalecane źródła węglowodanów: ryż, kasza jęczmienna, kasza manna oraz gotowane warzywa, ziemniaki w formie purée i dojrzałe soczyste owoce.

W diecie antyrefluksowej zaleca się ograniczenie: pieczywa razowego, żytniego, grubej kaszy, surowych warzyw oraz nasion roślin strączkowych. 

Ograniczeniu podlega także dobowa racja błonnika pokarmowego. Zabiegi te mają na celu zminimalizowanie ryzyka podrażnień błony śluzowej żołądka i przełyku.

Czytaj również:  Terapia Gersona – czym jest? Jak działa?

Dieta na refluks to nie wszystko

Dieta przy refluksie nie będzie miała szans na powodzenie, jeżeli zmiany nie będą dotyczyły także stylu życia. Pewne nawyki wpływają na nasilenie objawów refluksu żołądkowo-przełykowego. Dla pożądanych efektów leczenia zachowawczego nie wystarczy wiedza, – co jeść przy refluksie, należy dodatkowo dokonać pewnych modyfikacji, które nie będą ściśle związane z przyjmowaniem pokarmów.

Co poza dietą przy refluksie, będzie miało wpływ na nasilenie objawów?

• Palenie tytoniu osłabia napięcie dolnego zwieracza przełyku;
• Leżenie po posiłku będzie nasilać zarzucanie treści żołądkowej;
• Nadmierna aktywność fizyczna po posiłku może powodować kwaśne odbijanie;
• Obcisła bielizna i odzież mogą podnosić ciśnienie w jamie brzusznej;
• Należy unikać zgiętej pozycji ciała podczas wykonywania codziennych czynności;
• Podczas snu górna część ciała powinna być wyżej, co ograniczy zarzucanie kwaśnej treści.

Przy chorobie refluksowej zarówno modyfikacja diety, jak i zmiana stylu życia wpłyną na poprawę samopoczucia i ograniczenie występowania objawów.

Jeśli zauważasz u siebie symptomy, które mogą wskazywać na trudność z trawieniem, ale jeszcze nie doświadczasz pełnego spektrum objawów choroby refluksowej, zadbaj o zmiany w żywieniu jak najszybciej. By mieć większą kontrolę nad swoim codziennym jadłospisem, postaw na dietę pudełkową. Takie rozwiązanie znacznie ułatwia dostarczenie organizmowi wszelkich niezbędnych składników oraz dostosowanie porcji i pór posiłków tak, aby zachować zdrowie.