Dieta bananowa — na czym polega?

Dieta bananowa należy do diet skrajnie niskoenergetycznych, które bez względu na pozornie osiągane efekty w postaci redukcji masy ciała nie są zalecane w żywieniu człowieka. Na czym polega dieta bananowa i dlaczego nie należy stosować skrajnych modeli odżywiania?

Dieta bananowa – na czym polega?

Dieta bananowa w obecnie znanym formacie wywodzi się z Japonii, a jej główny cel sprowadza się do oczyszczenia organizmu i poprawy samopoczucia. Dodatkowe działanie diety bananowej to utrata zbędnych kilogramów. Podstawowe zasady diety bananowej opierają się o codzienne spożycie określonej ilości bananów, przy czym podaż energii nie powinna przekraczać 1000 kcal na dobę. Należy podkreślić, iż świadome spożywanie mniejszej ilości kalorii, niż wynika to z podstawowej przemiany materii, będzie miało negatywne skutki dla zdrowia. 

Na czym polega dieta bananowa? Ten sposób odżywiania oprócz bananów zezwala na włączenie do jadłospisu takich produktów jak: mleko, jogurt, maślanka, płatki owsiane, jabłka i miód. W trakcie trwania diety bananowej zaleca się przyjmowanie przynajmniej 1,5 l wody niegazowanej. Bezwzględnie należy wyeliminować słodycze, lody, słodkie i słone przekąski oraz alkohol.

Restrykcyjna dieta bananowa oparta na powyższych produktach może być prowadzona od 3 do 7 dni. Jeżeli planowane jest wydłużenie diety bananowej do 30 dni, w tygodniu należy włączyć do menu dowolne potrawy na obiad i kolację przy założeniu nieprzekroczenia zalecanej ilości kalorii na dobę. 

Dieta bananowa – efekty

Działanie odchudzające diety bananowej nie jest bezpośrednio związane z jedzeniem bananów, a z zastosowaniem skrajnie niskoenergetycznej diety. Wytworzenie dużego deficytu energetycznego prowadzi do szybkiej redukcji masy ciała niezależnie od tego, co spożywamy. Nie należy jednak stosować tego typu rozwiązań, gdyż mogą one nieść ze sobą ryzyko zdrowotne w postaci bólów głowy, osłabienia, utraty koncentracji i ograniczenia zdolności poznawczych. Obniżeniu też ulega tolerancja na wysiłek fizyczny i pogłębia się uczucie zmęczenia. Mogą występować także zaburzenia snu i nieprawidłowa nocna regeneracja organizmu. Niewystarczająca ilość kalorii przyjmowanych w ciągu dnia może też skutkować epizodami hipoglikemii, czyli nagłym spadkiem stężenia glukozy we krwi, czego efektem może być nawet utrata przytomności. 

Redukcja masy ciała to proces, który obejmuje zmianę stylu życia, czyli zdrowe odżywianie i aktywność fizyczną. Wszystkie inne metody „na skróty” mogą nie tylko okazać się nieskuteczne, ale powodują wystąpienie tzw. efektu jojo. Drastyczne ograniczenie kalorii może wpływać na spowolnienie metabolizmu. Ponowne wprowadzenie zwiększonych objętościowo i kalorycznie posiłków powoduje często powrót do wyjściowej masy ciała lub nawet przybranie dodatkowych kilogramów. Zasady diety bananowej mówią też o wyeliminowaniu produktów powszechnie uznawanych za tuczące, czyli słodyczy, ciastek, lodów i alkoholu. Podobne założenia mają praktycznie wszystkie diety odchudzające. 

Dieta bananowa –  czy może mieć działanie prozdrowotne?

Dieta bananowa stosowana w celu redukcji masy ciała nie jest dobrym pomysłem. Jednak warto zwrócić uwagę na korzyści zdrowotne wynikające ze spożycia bananów. Jest to owoc ceniony przez sportowców, ze względu na wysoką zawartość węglowodanów. Może być elementem posiłku diety treningowej, gdyż dojrzałe banany dostarczają łatwo przyswajalną glukozę zużywaną podczas aktywności fizycznej. 

Mitem też jest konieczność całkowitego eliminowania owoców z diety redukcyjnej, gdyż te dostarczają niezbędnych witamin, minerałów i antyoksydantów. Są też źródłem błonnika pokarmowego, który wspiera pracę układu pokarmowego i zapewnia uczucie sytości. 

Banany należą do wysoko odżywczych produktów, ze względu na stosunkowo dużą (jak na owoce) pochodzącą z węglowodanów zawartość kalorii i bogactwo witamin i składników mineralnych. 

Dieta bananowa – wartość odżywcza banana w 100 g produktu

• wartość energetyczna – 99 kcal;
• białko – 1 g;
• tłuszcz – 0,3 g;
• węglowodany – 23,5 g;
• błonnik – 1,7 g’
• potas – 395 mg;
• magnez – 33 mg;
• fosfor – 20 mg;
• wapń – 6 mg;
• sód – 1 mg;
• żelazo – 0,4 mg;
• witamina C – 9 mg;
• witamina A – 8 µg;
• beta-karoten – 48 µg.

Banany są jednym z lepszych w przyrodzie źródeł potasu. Odgrywa on ważną rolę w gospodarce wodno-elektrolitowej organizmu. Jest odpowiedzialny za usuwanie nadmiaru wody i sodu z ustroju oraz reguluje pH. Bierze udział w przewodnictwie nerwowym i utrzymuje prawidłową kurczliwość mięśni. Niedobór tego makropierwiastka może powodować zaburzenia pracy serca, co jest niebezpieczne dla zdrowia i życia. 

Dieta bananowa – czy jest bezpieczna?

Dieta bananowa, a raczej sposób żywienia, w którym banany są jednym z głównych źródeł węglowodanów znalazł zastosowanie w chorobach gultenozależnych. Amerykański pediatra Sidney V. Hass prowadzący pacjentów z celiakią zalecał wprowadzenie diety bananowej, przy całkowitym wyeliminowaniu produktów zbożowych. Swoje obserwacje na temat wprowadzenia diety bananowej u pacjentów chorych choroby związane z glutenem opisał w pracy naukowej opublikowanej w 1924 roku. 

Kolejne doniesienia o skuteczności diety opartej na spożywaniu bananów dotyczą okresu II Wojny Światowej. Holenderski pediatra Willem-Karel Dicke spostrzegł, że dostarczanie pacjentom innych niż produkty wytworzone z ziarna przynoszą wymierne korzyści zdrowotne u chorych na celiakię. Odstawienie chleba i zastąpienie go ziemniakami, bananami, kapustą i cebulkami tulipanów wyraźnie poprawiało stan zdrowia pacjentów. Dr Dicke w 1950 roku opublikował pracę naukową, w której wykazał, że wykluczenie z diety pszenicy, żyta i owsa u chorych na celiakię wpływa na poprawę stanu zdrowia pacjentów i zahamowanie występowania objawów klinicznych. Była to kolejna publikacja, która wskazywała na szkodliwe oddziaływanie produktów zbożowych u pacjentów z podejrzeniem choroby trzewnej. 

Stosowanie monodiet i planów żywieniowych zakładających eliminację ważnych z dietetycznego punktu widzenia produktów spożywczych w dłuższej perspektywie czasu grozi poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Może prowadzić do powstawania niedoborów składników odżywczych, które będą przekładać się na zaburzenia pracy organizmu. Szczególnie niebezpieczne są diety skrajnie niskoenergetyczne, a do takich należy między innymi dieta bananowa. 

Źródła:

1. Ciborowska Helena; Rudnicka Anna. Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2017
2. Kunachowicz Hanna, Nadolna Irena, Iwanow Krystyna, Przygoda Beata. Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2016.
3. Banera A., Myślińska J. (Nie)zdrowy gluten ACTA UROBOROI – W KRĘGU EPIDEMII. TOM II. M.DĄSAL str. 105-115