Dieta moczanowa – co można jeść przy dnie moczanowej?

Dieta przy dnie moczanowej jest jednym z narzędzi terapeutycznych w walce z chorobą. Dna moczanowa powstaje w wyniku wysokiego stężenia kwasu moczowego we krwi. Bolesne dolegliwości wynikają z odkładania się moczanu sodu w postaci kryształków w stawach i ścięgnach. Dieta przy podwyższonym kwasie moczowym zakłada wiele wykluczeń. Czego nie wolno jeść przy dnie moczanowej?

Dna moczanowa – co to jest?

Dna moczanowa (inaczej podagra lub skaza moczanowa) to choroba zapalna stawów, której pierwotną przyczyną jest podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi. Moczan sodu ulega krystalizacji w płynie stawowym, a odkładające się w tkankach złogi wywołują uporczywe dolegliwości bólowe, obrzęk, zaczerwienienie i tkliwość. W fazie zaostrzenia choroby obserwuje się podwyższenie temperatury wywołane stanem zapalnym. Jak w przypadku innych chorób metabolicznych dieta przy dnie moczanowej odgrywa ważną rolę. 

Dna moczanowa występuje w populacjach społeczeństw wysokorozwiniętych. U kobiet choroba może pojawić się po menopauzie, jednak częściej schorzenie to dotyczy mężczyzn już po ukończeniu 40 roku życia. 

Podagra ma charakter nawrotowy, a w przebiegu choroby występują okresy bezobjawowe, międzynapadowe, które przerywają nagłe ataki wraz z silnymi dolegliwościami bólowymi. Najostrzejszym stadium choroby jest przewlekłe zapalenie stawów zwane dną przewlekłą, guzkowatą. 

Dieta w dnie moczanowej a czynniki ryzyka 

Dieta moczanowa jest niezbędnym elementem przeciwdziałania nawrotom choroby. Czynniki ryzyka są ściśle powiązane ze sposobem żywienia, dlatego wiele osób zadaje sobie pytanie, co jeść, a czego nie wolno jeść przy dnie moczanowej. Właściwe wybory żywieniowe oraz modyfikacja stylu życia, będą miały pozytywny wpływ na ograniczenie nawrotów choroby. 

Do czynników ryzyka wystąpienia dny moczanowej należą:

• nadwaga i otyłość;
• hiperlipemia;
• nadmierna podaż produktów purynowych;
• alkoholizm;
• zatrucie glinem lub ołowiem. 

Pacjenci cierpiący na dnę moczanową to w przeważającej części osoby z nadwagą lub otyłością. U tych osób dieta w dnie moczanowej powinna być jednocześnie dietą redukcyjną. Przy dnie moczanowej należy jednak unikać głodówek i zbyt dużego deficytu energetycznego, gdyż to wiąże się ze wzrostem stężenia kwasu moczowego we krwi (hiperurykemia).

Dna moczanowa – czego unikać? Nie zaleca się stosowania diet niskowęglowodanowych o podwyższonej ilości białka i tłuszczów, które zwykle dają szybkie efekty w kwestii redukcji masy ciała. W mięsie, podrobach, galaretach, wywarach gotowanych na mięsie i kościach występuje wysoka zawartość związków purynowych, podnoszących poziom kwasu moczowego. Wysokie spożycie tych produktów, będzie skutkować napadami dny moczanowej. 

Jeśli ze względu na dnę moczanową zmagasz się z nadwagą, możesz skorzystać z kalkulatora BMI, by obliczyć swoją prawidłową wagę. Pomocny okaże się również kalkulator kalorii, który wskaże Ci dzienne zapotrzebowanie energetyczne.

Dieta a kwas moczowy

Dieta przy podwyższonym kwasie moczowym powinna mieć na celu ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie produktów wpływających na hiperurykemię. Kwas moczowy bada się w surowicy krwi oraz w moczu. Zwiększone stężenie kwasu moczowego występuje w wyniku upośledzenia funkcji wydalania tego składnika przez nerki wraz z moczem. 

Przyczyna zaburzeń wydalania kwasu moczowego może być spowodowana:

• niewydolnością nerek;
• nadciśnieniem tętniczym;
• niedoczynnością tarczycy;
• nadczynnością przytarczyc;
• kwasicą mleczanową;
• kwasicą ketonową;
• przyjmowaniem leków na bazie kwasu acetylosalicylowego. 

W związku z tym, że dna moczanowa dotyczy osób po 40 roku życia, w większości z nadwagą i otyłością, należy u tych pacjentów przeprowadzać regularne badania laboratoryjne. Działania profilaktyczne w postaci stosowania diety moczanowej, z ograniczoną zawartością związków purynowych oraz kontrola poziomu kwasu moczowego, minimalizuje ryzyko występowania ataków dny moczanowej. 

Dieta przy dnie moczanowej – zalecenia

Podstawowe zalecenia dotyczące żywienia w dnie moczanowej dotyczą ograniczenia źródeł związków purynowych, w wyniku ich rozkładu powstaje kwas moczowy. 

Najlepsza dieta przy dnie moczanowej to dieta wegetariańska w połączeniu z chudym nabiałem. W menu powinny dominować warzywa, owoce, przetwory mleczne, jaja oraz chude źródła białka i tłuszcze z przewagą roślinnych. Pacjent dotknięty chorobą powinien zwiększyć spożycie płynów w ilości do około 3 litrów na dobę, aby zapobiegać zagęszczeniu moczu i krystalizacji soli kwasu moczowego w kanalikach nerkowych. Przy dnie moczanowej z diety należy także zdecydowanie wykluczyć cukier i słodycze.

Samodzielne ułożenie jadłospisu dla osoby z dną moczanową może być nie lada wyzwaniem. Z tego względu dobrym rozwiązaniem jest catering dietetyczny, dedykowany osobom zmagającym się z chorobami metabolicznymi.            

Dna moczanowa – co można jeść?

• Mięso i przetwory – chude mięso w ograniczonych ilościach: drób, wołowina, wieprzowina.
• Ryby i owoce morza – dorsz, sandacz, mintaj.
• Mleko i produkty mleczne – mleko, jogurt naturalny, maślanka, kefir, chudy twaróg.
• Tłuszcze – oleje roślinne, oliwa z oliwek, pestki, orzechy.
• Warzywa i owoce – prawie wszystkie, szczególnie polecane czereśnie i wiśnie. 
• Napoje – woda źródlana, mineralna, herbata, kawa, herbaty ziołowe, soki warzywne. 

Dna moczanowa – czego nie jeść?

• Mięso i przetwory – wędliny przemysłowe, podroby, galarety, konserwy, wywary z mięsa i kości.
• Ryby i owoce morza – śledź, szprot, sardynki, owoce morza, ryby wędzone, konserwy rybne.
• Mleko i produkty mleczne – żółty ser, ser pleśniowy, ser topiony, tłusty twaróg.
• Tłuszcze – słonina, łój, smalec, masło.
• Warzywa – kukurydza, szczaw, groszek zielony, szpinak, brokuły.
• Owoce – rabarbar. 
• Napoje – słodzone napoje, alkohol, w szczególności piwo. Dieta przy dnie moczanowej powinna też uwzględniać określone techniki kulinarne. Zalecana obróbka technologiczna potraw to gotowanie, duszenie bez obsmażania – podobnie jak w diecie lekkostrawnej. Z diety w podagrze powinny zostać wyeliminowane ostre przyprawy, przyprawy korzenne, sosy i marynaty.