Dieta na nadciśnienie – co jeść przy nadciśnieniu tętniczym?

Dieta na nadciśnienie tętnicze jest jednym z podstawowych elementów leczenia. Ważne jest, aby wiedzieć, co jeść na obniżenie ciśnienia, gdyż dobór produktów spożywczych i eliminacja pewnych nawyków żywieniowych może wspomóc leczenie farmakologiczne. Jaka dieta na obniżenie ciśnienia i poprawę samopoczucia?

Dieta na nadciśnienie – jak rozpoznać nadciśnienie tętnicze?

Nadciśnienie tętnicze to schorzenie należące do grupy chorób układu sercowo-naczyniowego. Nieleczone może być przyczyną wystąpienia nagłych, często śmiertelnych incydentów kardiologicznych takich jak zawał mięśnia sercowego czy udar. Dieta na nadciśnienie jest bardzo istotnym czynnikiem profilaktyki i ewentualnego leczenia. 

Ciśnienie tętnicze krwi jest parametrem, który określa siłę, z jaką krew naciska na ściany naczyń krwionośnych. Wpływ na pomiary będzie miała prawidłowa, rytmiczna praca serca, sprężystość i elastyczność ścian tętnic oraz objętość i gęstość krwi. 

Wynik odczytuje się w milimetrach słupa rtęci (mm Hg) i jest to stosunek ciśnienia skurczowego (tzw. górne ciśnienie) do rozkurczowego (dolne ciśnienie). 

Podejrzenie nadciśnienia tętniczego występuje gdy:

  • wartości ciśnienia skurczowego są ≥ 140 mm Hg,
  • wartości ciśnienia rozkurczowego są ≥ 90 mm Hg.

Rozpoznanie nadciśnienia, jako choroby układu krążenia następuje na podstawie kilku niezależnych pomiarów wykonanych w prawidłowych warunkach – w spoczynku w pozycji siedzącej.

Regularne pomiary ciśnienia tętniczego są elementem profilaktyki i wczesnego wykrycia choroby. Wielu pacjentów nie ma świadomości zaburzeń układu sercowo-naczyniowego, gdyż objawy nadciśnienia nie są jednoznaczne. 

Do objawów nadciśnienia można zaliczyć:

  • szybkie bicie serca,
  • bóle głowy,
  • szum w uszach,
  • zaburzenia widzenia,
  • duszności,
  • suchość w ustach,
  • nadmierna potliwość,
  • uderzenia gorąca,
  • bezsenność,
  • uczucie niepokoju,
  • uczucie zmęczenia.
Czytaj również:  Picie wody - ile dziennie pić wody, aby właściwie nawodnić organizm?

Nieleczone nadciśnienie tętnicze może prowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych oraz obciążenia mięśnia sercowego wzmożoną pracą, czego skutkiem są takie zdarzenia kardiologiczne jak zawały czy udary. 

Dieta na nadciśnienie – przyczyny i objawy choroby 

Stosując dietę na nadciśnienie, można zdecydowanie poprawić stan zdrowia pacjenta. Szczególną uwagę zwraca się na ograniczenie spożycia sodu, którego wysokie stężenie w organizmie może przyczyniać się do wzrostu ciśnienia tętniczego.

Ciśnienie tętnicze w ciągu doby ulega zmianie. Najwyższe wartości osiąga po przebudzeniu, a spada w trakcie snu. W regulacji ciśnienia ważną rolę oprócz układu sercowego odgrywa układ hormonalny, nerwowy oraz praca nerek. 

Wzrost nadciśnienia tętniczego obserwuje się także podczas uprawiania aktywności fizycznej, w wyniku stresu lub w sytuacjach, które powodują dyskomfort fizyczny i emocjonalny np. odczuwanie lęku, bólu.

Palenie papierosów i spożywanie napojów alkoholowych ma wpływ na podwyższone parametry ciśnienia tętniczego. Dlatego oprócz wiedzy, co jeść przy nadciśnieniu, ważna będzie zmiana stylu życia.

Przyczyny występowania nadciśnienia tętniczego można podzielić na dwie grupy: przyczyny o charakterze pierwotnym, często o nieustalonej etiologii i przyczyny wtórne, będące wynikiem różnych chorób o charakterze przewlekłym. Głównie są to choroby nerek i choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego m.in. tarczycy, nadnerczy i przytarczyc. 

Czynniki występowania nadciśnienia tętniczego pierwotnego:

  • genetyczne, czyli takie, na które nie mamy wpływu, gdyż są dziedziczone po naszych przodkach,
  • środowiskowe – w pełni modyfikowalne, do których należą między innymi:
  • dieta bogatotłuszczowa,
  • dieta wysoko przetworzona,
  • wysokie spożycie soli,
  • insulinooporność,
  • cukrzyca typu 2,
  • otyłość,
  • niska aktywność fizyczna,
  • palenie tytoniu,
  • nadmierne spożycie alkoholu,
  • przewlekły stres. 

Warto podkreślić, że zmiana sposobu żywienia i wprowadzenie diety na nadciśnienie może odgrywać ważną rolę z punktu widzenia profilaktyki wystąpienia choroby. 

Dieta na nadciśnienie – podstawowe założenia

Wielu pacjentów zastanawia się, jaką dietę wybrać na obniżenie ciśnienia krwi. Najlepszą dietą na nadciśnienie będzie – uważana za najzdrowszą dietę świata – dieta śródziemnomorska, która bardzo dobrze sprawdza się w przypadku pacjentów cierpiących na różne choroby metaboliczne. Opracowano także jej zmodyfikowaną wersję, czyli dietę DASH (ang. Dietary Approaches to Stop Hypertension), gdzie zdecydowanemu ograniczeniu uległ sód. Dieta mieszkańców basenu Morza Śródziemnego obfituje w warzywa i owoce, które są źródłem witamin i minerałów, takich jak magnez i potas, które są kluczowe dla prawidłowej pracy mięśnia sercowego. Dodatkowo ludność południowych krajów spożywa duże ilości zdrowych tłuszczów, stosują głównie oliwę z oliwek. Zdrowe tłuszcze zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe. 

Czytaj również:  Witamina D - czy jej niedobór jest groźny?

Dieta na obniżenie ciśnienia krwi powinna być bogata w naturalne produkty o jak najniższym stopniu przetworzenia, czyli chude mięso, ryby czy produkty z pełnego ziarna. 

Z kolei całkowitemu wykluczeniu powinny ulec produkty typu fast-food, smażone potrawy, słodkie i słone przekąski, wyroby garmażeryjne. 

Dieta na nadciśnienie – zasady

  • spożywaj 4-5 posiłków w regularnych odstępach czasu,
  • wprowadź do diety na nadciśnienie warzywa i owoce,
  • jedz produkty zbożowe z pełnego przemiału – kasze, płatki owsiane górskie, a pieczywo razowe w umiarkowanych ilościach ze względu na wysoką zawartość sodu,
  • wybieraj chude mięsa – drób (kurczak, indyk, perliczka), ryby, owoce morza,
  • mięso staraj się zastępować nasionami roślin strączkowych,
  • korzystaj z dobrych tłuszczów roślinnego pochodzenia – oliwa z oliwek, olej lniany, awokado, nasiona, orzechy,
  • zamiast soli kuchennej używaj aromatycznych przypraw i ziół naturalnych i suszonych,
  • pij wodę mineralną niskosodową,
  • stosuj następujące metody obróbki kulinarnej – duszenie, gotowanie, blanszowanie, pieczenie bez dodatku tłuszczu, krótkie grillowanie,
  • unikaj przetworzonej żywności, produktów typu fast-food, gotowych wędlin, wędzonych, peklowanych ze względu na wysoki udział sodu w składzie,
  • ogranicz spożycie kawy i całkowicie wyeliminuj napoje energetyczne. 

Dieta na obniżenie ciśnienia będzie bardzo dobrym wsparciem zastosowanej przez lekarza farmakoterapii, w której stosuje się leki hipotensyjne. Lekarz może też zalecić włączenie suplementacji magnezem i potasem, które będą wspierać prawidłową pracę serca.  

Warto też zwrócić uwagę na zmianę stylu życia, dbanie o rytm dobowy i regenerację. Zaleca się też wprowadzenie umiarkowanej aktywności fizycznej, która przede wszystkim będzie wpływać na wypracowanie prawidłowej masy ciała. Otyłość i nadwaga należą do czynników warunkujących powstawanie nadciśnienia tętniczego. 

  1. Ciborowska Helena; Rudnicka Anna. Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2017
  2. Stefańska E.; Orywal K., Ostrowska L. Diagnostyka laboratoryjna w dietetyce. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2018
Czytaj również:  Stewia – właściwości, cena zastosowanie