Histamina – nietolerancja histaminy, objawy i dieta

Nietolerancja histaminy daje szereg objawów w postaci swędzenia skóry, wysypki i bardzo charakterystycznych plam na ciele o czerwonym zabarwieniu. Jak rozpoznać objawy nietolerancji histaminy i jakie to produkty zawierające histaminę?

Histamina – co to jest?

Histamina to niezwykle toksyczna amina biogenna, która powstaje z aminokwasu o nazwie histydyna. Histamina jest to przekaźnik odpowiedzi immunologicznej, który jest uwalniany w momencie powstania urazu lub kontaktu z alergenem. Histamina odgrywa bardzo ważną rolę we wczesnych reakcjach alergicznych i uczestniczy w przebiegu stanu zapalnego. Największe stężenia zmagazynowanej histaminy występują w płucach, przewodzie pokarmowym oraz skórze. 

Organizm człowieka ma zdolność metabolizowania histaminy, dzięki obecności właściwych enzymów katalitycznych. W przypadku nieprawidłowego procesu rozkładania histaminy dochodzi do jej kumulacji i zatrucia ustroju. Enzymem, który jest odpowiedzialny za usuwanie nadmiaru histaminy przyjętej z pożywieniem jest diaminooksydaza, tzw. enzym DAO. Do zaburzeń związanych metabolizowaniem histaminy dochodzi najczęściej w chorobach jelit oraz pod wpływem przewlekłego stresu.  

Nietolerancja histaminy – przyczyny:

• choroby jelit – ZJD (zespół jelita drażliwego), choroba Leśniewskiego-Crohna, zespół nieszczelnego jelita, choroba zapalna jelit;

• środki farmakologiczne blokujące enzym DAO,

• nadmierne spożycie produktów zawierających histaminę;

• produkty spożywcze blokujące enzym DAO lub wpływające na nadmierne uwalnianie histaminy;

• przerost bakterii jelitowych (SIBO).

Nietolerancja histaminy – objawy 

Nietolerancja histaminy to odpowiedź organizmu dająca objawy typowe dla alergii po spożyciu produktów zawierających histaminę. Sama definicja nietolerancji mówi o nadwrażliwości na pokarmy, której towarzyszą powtarzalne objawy przedmiotowe lub podmiotowe wywołane spożyciem określonego składnika pokarmowego w dawce dobrze tolerowanej przez zdrowe osoby. Warto podkreślić, że nie istnieje takie pojęcie jak alergia na histaminę, gdyż jej wysoki poziom nie powoduje odpowiedzi immunologicznej, jedynie daje objawy zbliżone do objawów alergii. Jest to niealergiczna nadwrażliwość o podłożu toksycznym. Poza tym objawy alergii występują nagle, a nietolerancja histaminy daje symptomy rozłożone w czasie, a ich nasilenie zależy od dawki. 

Objawy nietolerancji histaminy:

• świąd skóry;

• pokrzywka, wysypka;

• czerwone plamy na skórze;

• opuchlizna, obrzęk tkanek;

• wodnisty katar;

• odruch kichania;

• łzawienie oczu;

• bóle głowy, zawroty głowy;

• zmęczenie;

• nieregularny cykl menstruacyjny;

• zaburzenia rytmu serca;

• wysokie ciśnienie krwi;

• ból brzucha, zaparcia, wzdęcia;

• refluks;

• gorsza tolerancja na alkohol. 

Objawy nietolerancji histaminy mogą występować wybiórczo i z różnym nasileniem. Kluczowa jest dawka wywołująca nadwrażliwość i symptomy przypominające objawy alergiczne. 

Histamina – występowanie 

Dieta w nietolerancji histaminy powinna opierać się o eliminację produktów zawierający histaminę oraz leków i pokarmów blokujących enzym DAO, który jest odpowiedzialny za jej rozkładanie. 

Produkty zawierające histaminę:

• żywność fermentowana pochodzenia roślinnego – kapusta kiszona, ogórki kiszone, buraki kiszone, zakwas;

• fermentowane produkty mleczne – jogurt, kefir, maślanka;

• sery żółte i pleśniowe;

• alkohol fermentowany – wino, cydr, piwo i inne;

• ryby puszkowane i wędzone;

• drożdże i ekstrakt;

• przetworzone produkty mięsne, surowe i dojrzewające – wędliny, kiełbasy;

• skorupiaki;

• owoce suszone;

• bakłażan;

• awokado;

• szpinak.

Histamina w jedzeniu to tylko jedna z kwestii, która wpływa na zahamowanie objawów związanych z nietolerancją histaminy. Istnieją także produkty, które wpływają na uwalnianie histaminy, która jest zmagazynowana w komórkach tucznych organizmu. 

Histamina – produkty, których należy unikać przy nietolerancji histaminy:

• alkohol;

• pomidory;

• banany;

• kiełki pszenicy;

• papaja;

• czekolada;

• kakao;

• fasola;

• owoce cytrusowe;

• orzechy.

Dieta przy nietolerancji histaminy powinna całkowicie eliminować produkty wysoko przetworzone i zawierać żywność naturalną, najlepiej ekologicznego pochodzenia. Należy też uważać na produkty zawierające kofeinę, gdyż będą one wpływać na hamowanie produkcji enzymu DAO, który uczestniczy w metabolizmie histaminy i usunięciu jej nadmiaru z organizmu. 

Histamina – dieta w nietolerancji histaminy 

Nietolerancja histaminy diagnozowana jest najczęściej poprzez badanie enzymu DAO. Przed postawieniem diagnozy należy wyeliminować podłoże alergiczne występowania objawów. Warto podkreślić, iż niemożliwe jest całkowite wyeliminowanie histaminy z diety. Poza tym diety eliminacyjne nieprawidłowo wprowadzone mogą powodować powstawanie niedoborów i zaburzeń metabolicznych. Jednak z pewnością przy nietolerancji histaminy należy ograniczyć lub całkowicie wykluczyć produkty zawierające histaminę w zwiększonej ilości. Będą to między innymi sardynki w puszcze, makrela wędzona, ser cheddar i camembert, salami, kiełbasy, czy szynka parmeńska. 

Histamina – co powinna zawierać dieta?

• Produkty wysokobiałkowe świeże, o niskim stopniu przetworzenia – mięso, ryby świeżo poławiane. 

• Jaja pochodzenia ekologicznego.

• Świeże warzywa z wykluczeniem bakłażana, szpinaku, awokado i pomidorów.

• Świeże owoce z pominięciem cytrusów i owoców suszonych.  

• Zboża i produkty zbożowe bezglutenowe – komosa ryżowa, ryż, kasza gryczana, kasza jaglana. 

• Napoje roślinne – kokosowe, migdałowe.

• Oleje roślinne – oliwa z oliwek, olej lniany. 

Dieta przy nietolerancji powinna być ustalana indywidualnie, gdyż próg tolerancji na histaminę może różnić się osobniczo. Należy zadbać o regenerację i poprawę pracy jelit oraz spożywanie świeżych nieprzetworzonych produktów.