Ksylitol – alternatywa dla białego cukru?

Ksylitol jest substancją pochodzenia naturalnego, która wykazuje właściwości słodzące. Duża ilość spożywanego cukru przyczynia się do problemów zdrowotnych, a fala otyłości i nadmierna masa ciała to problem nie tylko medyczny, ale także ekonomiczny i społeczny. Jakie są właściwości ksylitolu i czym różni się od innych substancji słodzących?

Ksylitol – co to jest?

Ksylitol jest naturalną substancją słodzącą pozyskiwaną z kory brzozy.  Cukier brzozowy cieszy się uznaniem na całym świecie dzięki swojej niskiej kaloryczności, walorom smakowym i prozdrowotnym właściwościom. 

Ksylitol jest związkiem z grupy polioli jego smak zbliżony jest do cukru. Ma formę białych kryształków, które przypominają powszechnie stosowany biały cukier. Ksylitol dostarcza zaledwie 2,4 kcal na 1 g produktu. Ma zatem o blisko 40% niższą kaloryczność od sacharozy. Jest to substancja słodząca zalecana w diecie cukrzycowej ze względu na niski indeks glikemiczny ksylitolu. Dodatkowo cukier z brzozy jest wchłaniany w przewodzie pokarmowym bez udziału insuliny, dlatego nie wpływa na wahania glukozy we krwi. 

Ksylitol oddziałuje na mineralizację kości, wykazuje działanie bakteriobójcze, zapobiega próchnicy zębów, dlatego możemy znaleźć go w składzie gum do żucia czy pasty do zębów. Wspiera gospodarkę mineralną organizmu, może zapobiegać powstawaniu osteoporozy, więc obok biodostępnych źródeł wapnia i witaminy D stosowanie ksylitolu jest zalecane w diecie seniorów. 

Do właściwości ksylitolu należy także działanie prebiotyczne, czyli cukier brzozowy stanowi pożywkę dla pożytecznej mikroflory zasiedlającej jelita. W przewodzie pokarmowym wykazuje cechy zbliżone do błonnika pokarmowego, wpływa pozytywnie na perystaltykę jelit i zapobiega powstawaniu wypróżnień. Spożyty nadmiarze może powodować silne bóle brzucha i wzdęcia, a nawet wywołać efekt przeczyszczający. 

Ksylitol – właściwości i wykorzystanie 

Wykorzystanie ksylitolu w warunkach domowych nie ogranicza się jedynie do słodzenia kawy i herbaty. Popularny cukier z brzozy jest odporny na działanie wysokiej temperatury, dlatego świetnie sprawdzi się do wypieków. Wyjątek stanowi ciasto drożdżowe, które przy użyciu ksylitolu nie wyrośnie, co jest ważną informacją dla każdej pani domu. Ksylitol nie ulega krystalizacji, dlatego nie przygotujemy z niego pomady cukrowej, czy karmelu. 

Ksylitol jest bardzo dobrze przebadanym dodatkiem do żywności, który figuruje pod symbolem E967. W przemyśle spożywczym wykorzystywany do produkcji cukierków, gum do żucia, żelków i wyrobów cukierniczych. W przemyśle farmaceutycznym stosowany jako emulgator, substancja stabilizująca, zagęszczająca i pochłaniająca wilgoć. Ksylitol używany jest także do nadania smaku pastom do zębów, płynom do płukania ust, co wynika z przeciwgrzybiczych i przeciwpróchniczych właściwościami cukru z brzozy. 

Ksylitol a inne substancje słodzące 

Oprócz ksylitolu na rynku mamy dostępnych kilka zdrowych, a także słodkich propozycji. Są to również substancje pochodzenia naturalnego, wykazujące wysokie bezpieczeństwo w użytkowaniu oraz wiele zastosowań. Są to obok ksylitolu – ertytrol i stewia. Czym się one różnią od popularnego cukru brzozowego. 

• Erytrol a ksylitol. 

Erytrol jest podobnie jak ksylitol bezpiecznym zamiennikiem cukru. Jest to alkohol cukrowy należący do tej samej grupy związków organicznych co cukier brzozowy oraz sorbitol. Powstaje poprzez fermentację glukozy przez drożdże. Można go także znaleźć w niektórych owocach, algach, owocach morza oraz fermentowanych napojach. Ma najbardziej zbliżony smak do białego cukru spośród wszystkich słodzików. Wykazuje niską kaloryczność. Ma około 12 razy mniej kalorii niż tradycyjny cukier. Smak erytrolu, który w porównaniu do ksylitolu jest znacznie bardziej zbliżony do cukru. Dodatkowo erytrol całkowicie wydalany jest z moczem w ciągu doby, a jego kaloryczność w 100 g to jedyne 20 kcal, gdzie ksylitol to 240 kcal. Należy także wspomnieć o indeksie glikemicznym, który jest niższy niż w cukrze brzozowym. Nie wykazuje jednak działania prozdrowotnego, nie przeciwdziała próchnicy oraz nie wykazuje działania probiotycznego w odniesieniu do mikroflory jelit. 

• lKsylitol a stewia.

Stewia jest bezkalorycznym słodzikiem naturalnego pochodzenia. Wytwarzana jest z roślin z rodziny astrowatych, a sekretem słodkiego smaku są zawarte w nich glikozydy stewiolowe. Posiada także niski indeks glikemiczny, dlatego też z powodzeniem może być stosowana przez cukrzyków. Dzięki swojej zerowej kaloryczności wspomaga proces redukcji masy ciała, a także utrzymywania efektów diety. Znajdziemy w niej także witaminy i minerały takie jak: witaminy z grupy B, witamina C, wapń, żelazo, cynk i potas. Dla niektórych osób stewia może okazać się nieakceptowana, ponieważ jej smak uważany jest za specyficzny, lekko gorzkawy i zbliżony do lukrecji. Stewia w odróżnieniu od ksylitolu nie ma wpływu na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. 

Co wybrać ksylitol, czy stewię, a może erytrol?

Świadomość społeczeństwa wraz z dostępną wiedzą rośnie, dlatego też słodziki cieszą się tak szerokim uznaniem i wiele osób poszukuje znacznie zdrowszych zamienników tradycyjnego cukru. Ksylitol bez wątpienia może zastąpić cukier. Mimo tego, że cena ksylitolu przewyższa cenę tradycyjnego cukru, to jest niższa niż cena erytrolu i stewii. 

Właściwości prozdrowotne ksylitolu wskazują na jego wykorzystanie przez osoby, które borykają się z chorobami przewlekłymi o podłożu metabolicznym jak cukrzyca typu 2, isnulinooporność, czy otyłość. Jest to dobry wybór dla osób, które zastanawiają się, jak zdrowo schudnąć. Podsumowując wady i zalety wszystkich słodzików, nie da się jednoznacznie stwierdzić, który z nich jest najlepszy. Z punktu widzenia kaloryczności stewia wychodzi niewątpliwie na prowadzenie. Cukier brzozowy zachęca swoją ceną, wykazuje właściwości przeciwgrzybiczne, wspomaga mineralizację kości i leczenie próchnicy.  Natomiast erytrytol ma smak najbardziej zbliżony do cukru białego. Wobec tego wybór słodzika zależy od indywidualnych preferencji smakowych, a także od potrzeb związanych z funkcjonalnością produktu.