Czym są puste kalorie? Sprawdź, czego unikać w codziennym jadłospisie?

Wraz ze wzrostem zainteresowania tematem zdrowego odżywiania, pojawiło się wiele umownych kategorii, które są używane jako określenia grup produktów spożywczych. Przykładem jest bardzo popularny i często używany w potoczny języku termin „puste kalorie”.  Co to są puste kalorie? Właściwe każdy, kto, choć w niewielkim stopniu interesuje się zdrowym odżywianiem, wie, o co chodzi. Nie od dzisiaj wiadomo, że należy się ich wystrzegać, ale dlaczego? Puste kalorie – czym są? Czy istnieje zależność – puste kalorie, a tycie? 

Puste kalorie – co to znaczy?

Termin puste kalorie określa grupę produktów wysokokalorycznych i w dużym stopniu przetworzonych o niskiej zawartości minerałów, witamin czy antyoksydantów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Termin puste kalorie określa grupę produktów wysokokalorycznych i w dużym stopniu przetworzonych o niskiej zawartości minerałów, witamin czy antyoksydantów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Czy powinniśmy więc wystrzegać się produktów, które zawierają puste kalorie? Zdecydowanie należy ich unikać. 

Najczęściej energia w pożywieniu, które określa się mianem pustych kalorii, pochodzi z połączenia tłuszczów nasyconych z węglowodanami prostymi. Zarówno wysoka zawartość tłuszczy nasyconych, tłuszczy trans, jak i wysoki indeks glikemiczny produktów mają przełożenie na rozwój chorób metabolicznych, czyli otyłości, insulinooporności, cukrzycy typu 2 czy schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Mianem pustych kalorii określa się także produkty alkoholowe. 

Puste kalorie, a tycie 

Zadając sobie pytanie, czy puste kalorie tuczą, z całą pewnością można powiedzieć, że mają wpływ na przyrost masy ciała. W związku z tym utrudniają redukcję tkanki tłuszczowej. W naszej codziennej diecie powinny znajdować się produkty wysokiej jakości, zawierające pełnowartościowe białko, nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym przeciwzapalne omega -3 oraz węglowodany złożone, które zapewnią utrzymanie stałego poziomu glukozy we krwi. Dodatkowo zdrowa dieta, ma na celu dostarczenie organizmowi wielu ważnych związków mineralnych i witamin. 

Produkty zawierające puste kalorie, są swego rodzaju zapychaczami, które dają nam tymczasowe zaspokojenie naszych potrzeb energetycznych, ze względu na wysoką zawartość węglowodanów, czyli cukrów oraz tłuszczów. Produkty, zawierające puste kalorie dostarczają nam przede wszystkim bardzo dużo energii i mogą powodować wzmożony stres oksydacyjny. Organizm człowieka po dostarczeniu nadmiernej ilości energii pod postacią pustych kalorii, magazynuje ją w tkance tłuszczowej. Konsekwencją spożywania produktów zawierających puste kalorie jest przybieranie na masie ciała, co z kolei prowadzi do zwiększenia prawdopodobieństwa zachorowania na choroby dietozależne.

Puste kalorie mogą prowadzić do wystąpienia takich chorób jak:

• otyłość;
• insulinooporność;
• miażdżyca;
• cukrzyca;
• nadciśnienie tętnicze;
• zawał serca;
• udar mózgu;
• choroby wątroby;
• choroby nerek.

Puste kalorie – produkty

Produkty, które zawierają puste kalorie to najczęściej słodkie i słone przekąski oraz słodzone napoje gazowane i żywność wysoko przetworzona typu fast food. Jest to asortyment szybko i łatwo dostępny w każdym kiosku, sklepie, w większości automatów z żywnością. W czym jest najwięcej pustych kalorii?

Puste kalorie – w jakich produktach jest ich najwięcej?

• żywność typu fast- food;
• słodycze np. ciastka, batoniki, cukierki, lody;
• słodkie wyroby piekarnicze np. pączki, drożdżówki, ciasta;
• słone przekąski np. chipsy, paluszki, prażynki, nachos, popcorn;
• słodkie napoje gazowane np. oranżada, cola, napoje energetyczne oraz słodzone soki i napoje owocowe;
• alkohol np. piwo, wódka, whisky, wino.

Dieta bogata w produkty zawierające puste kalorie stanowi zagrożenie dla utrzymania odpowiedniej i stałej masy ciała. Przeciwdziała także zachowaniu dobrej kondycji naszego organizmu, ze względu na znikomą ilość wartości odżywczych i składników diety mających pozytywny wpływ dla człowieka. 

Alkohol, a puste kalorie

Napoje alkoholowe to produkty o wysokiej wartości energetycznej (1 g czystego alkoholu to 7 kcal). Nadmierne spożycie alkoholu dostarcza pustych kalorii, czyli oprócz energii nie przedstawia żadnych istotnych wartości odżywczych. Należy tym samym podkreślić, że stanowi poważne zagrożenie zdrowia, gdyż metabolity alkoholu obciążają wątrobę. Nasila też diurezę, dochodzi do wzmożonej pracy nerek, co może prowadzić do odwodnienia organizmu. 

Alkohol – kalorie:

• 1 kieliszek wódki – 93 kcal;
• 1 kufel piwa – 340 kcal;
• 1 lampka wina półsłodkiego – 120 kcal;
• 1 kieliszek absyntu – 118 kcal.

Alkohol najczęściej spożywany jest w znacznie większych ilościach niż 1 gram, a dodatkowo wzbudza łaknienie, przez co zwykle spożywamy więcej energii, niż wynika to z całodziennego zapotrzebowania. 

Tak zwane „przekąski do piwa” to także produkty, które można także kategoryzować jako te, dostarczające pustych kalorii, a są to m.in.: chipsy, paluszki, słodycze, napoje gazowane i soki słodzone. Wysoki indeks glikemiczny, tych produktów  powoduje zaburzenia poziomu glukozy, zwiększa wydzielanie insuliny, wzmaga uczucie głodu, przez co dochodzi do niekontrolowanego spożywania wysokoenergetycznych produktów. 

Puste kalorie – jak ich unikać?

Produkty zawierające puste kalorie cieszą się bardzo dużą popularnością ze względu na dużą dostępność oraz walory smakowe. Nie od dziś wiadomo, że dzieci, ale i dorośli uwielbiają słodycze oraz słone przekąski, a na spotkaniach towarzyskich często goszczą napoje alkoholowe oraz słodzone napoje gazowane.

Jak ograniczyć wobec tego spożycie pustych kalorii? Należy przede wszystkim wprowadzić nawyk czytania etykiet. Skład produktu będzie warunkował jego wartość odżywczą. Na rynku istnieje dużo zamienników produktów, które poprzez modyfikację składu tracą swoją wartość energetyczną. Mowa tutaj o różnych produktach „zero”, czyli niezawierających kalorii. Dodawane zamienniki w postaci słodzików do napojów gazowanych, napojów energetyzujących, słodyczy, ciast i batonów zdecydowanie obniżają wartość energetyczną produktu, który nie jest już takim zastrzykiem energii dla organizmu. 
Okazjonalne spożywanie produktów bogatych w puste kalorie, kiedy na co dzień żywimy się racjonalnie, też nie będzie stanowiło dużego zagrożenia dla naszego zdrowia. Wybieranie samodzielnie przygotowanych zdrowych przekąsek na imprezę i spotkania towarzyskie, też wydaje się bardzo dobrym pomysłem na zachowanie bilansu energetycznego. We wszystkim potrzebny jest umiar i zdrowy rozsądek, a stosowanie się do tych zasad pozwoli nam zachować odpowiednie zdrowie fizyczne, jak i komfort psychiczny, w sytuacji, gdy zdarzy się nam sięgnąć po produkty zawierające puste kalorie.